معرفی صنعت برق
صنعت برق شامل تولید، انتقال، توزیع و فروش نیروی برق به مصرفکنندگان است. توزیع تجاری برق از سال ۱۸۸۲ با تولید برق برای لامپهای روشنایی آغاز شد. افزایش نگرانیهای اقتصادی و ایمنی در دهههای ۱۸۸۰ و ۱۸۹۰ میلادی منجر به قانونگذاری صنعت برق شد. اولین بار در سال ۱۸۳۱ مایکل فارادی ماشینی را ابداع کرد که از حرکت چرخشی، برق تولید میکرد. اما تقریباً ۵۰ سال طول کشید تا این فناوری به یک مرحله تجاری مناسب به عنوان صنعت برق برسد. اختراع ماشین گرام در سال ۱۸۷۱ میلادی (۱۲۵۰ هجری شمسی) گامی اساسی در راه ایجاد صنعت برق تجاری بود، زیرا پس از آن تبدیل انرژی مکانیکی به انرژی برقی ممکن گردید. یازده سال پس از آن، درسال ۱۸۸۲ میلادی (۱۲۶۱ هجری شمسی) توماس ادیسون نخستین مؤسسه برق تجاری خود را برای تأمین روشنایی در یکی از خیابانهای نیویورک افتتاح کرد. صنعت برق بهعنوان صنعت زیربنایی و مادر نقش مهمی در توسعه اقتصادی و رفاه جوامع دارد. برق یکی از مهمترین انرژیهای پاک است که میتواند برای یک اقتصاد در حال توسعه مانند ایران اهمیت بسزایی داشته باشد.
صنعت برق در ایران
اولین مولد برق در ایران، سه سال بعد از افتتاح مؤسسه برق توماس ادیسون به کار افتاد. در سال ۱۲۸۴ هجری شمسی نخستین نیروگاه خصوصی برق شهری به قدرت ۴۰۰ کیلووات در شهر تهران راهاندازی گردید. از اوایل سالهای 1300 به بعد با آگاهی و علاقهمند شدن بخش خصوصی به مزایای برق، رفته رفته در شهرهای بزرگ و کوچک ایران، تأسیساتی برای تولید، توزیع و فروش برق ایجاد شد. درهمین دوران برخی ازکارخانههای صنعتی جدیدالتأسیس هم دارای تجهیزات برق اختصاصی شدند که داد و ستدهایی با مؤسسات برق شهری داشتند. در سال ۱3۵۲ برنامه پنجم عمرانی آغاز شد و تا پایان سال ۱۳۵۶ ادامه یافت. سیاستهای زیر بر اجرای برنامهای صنعت برق در این برنامه حاکم بود. احداث واحدهای بزرگ حرارتی در شمال و جنوب کشور، ایجاد سد بر روی رودخانههای بزرگ، درسالهای برنامه پنجم، معادل ۱۳۳۷ مگاوات بر ظرفیت نیروگاههای گازی کشور افزوده شد که علت اصلی آن تأخیر در بهرهبداری از نیرگاههای آبی در دست احداث بود. در این برنامه تأسیس نیروگاههای هستهای نیز در دستور کار قرار داشت. درنتیجه این کوششها، صنعت برق توانست از لحاظ بینالمللی نیز در جایگاهی در خور قرار گیرد. به طوری که بر اساس آمارهای سازمان ملل متحد در سال ۱۹۹۵ میلادی (۱۳۷۴شمسی) ایرن از نظر ابعاد صنعت برق در بین کشورهای خاورمیانه و غرب آسیا در مقام نخست قرار گرفت و درسطح جهانی نز به مقام مقایسه بیستویکم دست یافت. همچنین کشور ایران با تولید ۳۳۱،۶0۰ گیگاوات ساعت برق در سال، سهم ۱.2 درصدی برق تولیدی جهان را در این سال به خود اختصاص داد و در جایگاه دوازدهم تولید انرژی برق در این سال قرار گرفت.
منابع تولید انرژی برق
تولید برق به واسطه منابع طبیعی تجدیدپذیر یا منابع فسیلی تجدیدپذیر انجام میشود. نیروگاههای تولید برق شامل نیروگاههای منابع انرژی تجدیدپذیر ( نیروگاه بادی، نیروگاه خورشیدی، و نیروگاه آبی ) و نیروگاههای حرارتی ( نیروگاه گازی، نیروگاه بخار، نیروگاه سیکل ترکیبی و ... ) است.
کل ظرفیت نصب شده نیروگاهی در کشور تا پایان اردیبهشت 1402، برابر با 91،245 مگاوات بوده است.
نیروگاههای سیکل ترکیبی 39 درصد از کل ظرفیت نصب شده نیروگاهها را در کشور به خود اختصاص دادهاند.
تعداد مشترکین برق تا پایان اردیبهشت 1402 نسبت به پایان 1401، بالغ بر 0.33 درصد افزایش داشته است.
در تصویر زیر پراکندگی نیروگاههای حرارتی کشور مشاهده میشود:
در نمودار زیر چشم انداز صنعت برق تا پایان سال 1402 به تصویر کشیده است. پیشبینی میشود از مرداد تا پایان اسفند 1402 بالغ بر 6،931 مگاوات به ظرفیت تولید برق کشور افزوده شود و کل ظرفیت اضافه شده سال به 7،369 مگاوات برسد. با این پیشبینی، کل ظرفیت تولید برق کشور به 98،614 مگاوات میرسد که نسبت به سال 1401 (90،807 مگاوات)، بالغ بر 8 درصد رشد خواهد کرد.
معرفی شرکت مولد نیروگاهی تجارت فارس
این شرکت در سال 1391 به ثبت رسیده و در حال حاضر جزء واحدهای تجاری فرعی بانک تجارت به عنوان واحد
تجاری نهایی گروه میباشد.
نیروگاه سیکل ترکیبی فارس در راستای اجرای سیاستهای دولت و طبق اصل ۴۴ قانون اساسی از طریق سازمان خصوصی
سازی، بابت رد دیون دولت به عنوان یک واحد غیر قابل تجزیه در سال 1390 به نمایندگان بانک تجارت تحویل گردید.
نیروگاه سیکل ترکیبی فارس با ظرفیت اسمی ۱،۰۳۵ مگاوات شامل ۶ واحدگازی جنرال الکتریک تیپ ٩ ساخت
کارخانجات جان براون انگلستان هر کدام به ظرفیت 123.9 مگاوات در شرایط ISO و سه واحد بخار هر کدام به ظرفیت
98.2 مگاوات میباشد که بوسیله پست ۲۳۰ کیلو ولت انتقال به شبکه سراسری برق متصل میگردد. تاریخ بهرهبرداری
از پنح واحد گازی در سال ۱۳۷۴ و یک واحد آن در سال 1376 و بهرهبرداری از واحدهای سیکل ترکیبی فارس و بخش بخار در سال 1381 میباشد.
در جدول زیر ترکیب سهامداران شرکت لیست شده است:
در نمودار زیر روند حاشیه سودهای شرکت از سال 1397 الی 1401 بررسی شده است. دلیل بالا بودن حاشیه سود
خالص در سال 1401 مربوط به 1،718 میلیارد ریال سود خالص فروش شمش آلومینیوم بوده که در حساب سایر درآمدها
منعکس شده است.
در نمودار زیر وضعیت تولید و آمادگی تحقق یافته در قالب نمودار، نمایش داده شده است. علت کاهش در سال 1400
بدلیل تغییر سال مالی شرکت از پایان اسفند به پایان آذر است و همچنین در این سال اورهال اساسی در ماههای
اردیبهشت و خرداد انجام شده است.
وضعیت فروش برق شرکت
در جداول ذیل مقدار فروش شرکت به منابع مختلف و نرخهای فروش آنها مورد اشاره قرار گرفته است:
همانطور که مشاهده میشود عمده مقدار فروش، به شرکت مدیریت شبکه برق ایران است. نرخ و مقدار فروش تابع
سیاستهای کلان وزارت نیرو، دبیرخانه هیأت تنظیم بازار برق ایران، مقررات ناظر بر بازار برق ایران، نظر شرکت مدیریت
شبکه برق ایران، شرایط رقابتی بازار و تأیید شرکت مشاور ( شرکت توسعه انرژی متین ) میباشد.
در نمودار زیر ترکیب بهای تمام شده درآمدهای عملیاتی شرکت مورد بررسی قرار گرفته است:
همانطور که مشاهده میشود در حدود 90 درصد هزینههای تولید، مربوط به هزینه سربار میباشد. لازم به توضیح است که سوخت مصرفی نیروگاه، شامل گاز و گازوئیل میباشد.
طلب از شرکت ایرالکو و فروآلیاژ گنو
طی سنوات قبل، بر اساس قراردادی در خرداد 1397 و همچنین اعلامیههای خرید از بورس کالا مقرر گردیده تا شرکت
ایرالکو در ازای تهاتر مبلغ 1،000 میلیارد ریال طلب شرکت مولد نیروگاهی تجارت فارس از شرکت مدیریت شبکه برق
ایران با بدهی شرکت ایرالکو به شرکت برق منطقه ای باختر، مقدار 9،244 تن شمش آلومینیوم به شرکت مولد نیروگاهی تجارت فارس تحویل دهد. بر اساس آخرین کنفرانس اطلاعرسانی، به فرموده مدیر عامل شرکت، مانده مطالبات شمش از شرکت ایرالکو به میزان 1،644 تن باقیمانده که به صورت هفتگی از قرار هفته ای 100 تن دریافت و به انبار شرکت واقع در شهرستان اراک تحویل می شود و برنامه فروش نقدی از طریق بورس کالا اجرا می شود.
مانده حسابهای دریافتنی از شرکت فروآلیاژ گنو ( سهامدار عمده قبلی ) به مبلغ 3،885 میلیارد ریال مربوط به انتقال
مانده حسابهای دریافتنی از مشتریان بابت فروش شمش آلومینیوم و همچنین تهاتر بدهی شرکتهای وابسته به
سهامدار قبلی شرکت با مطالبات این شرکت نزد مدیریت شبکه برق ایران است. نتایج پیگیریها و اقدامات حقیقی منجر به توقیف بخش عمدهای از اموال و داراییهای شرکت همگروه و توقیف وجوه نقد در اختیار بانک وابسته سهامدار قبلی شرکت گردید و روند حقوقی جهت استرداد مطالبات وجود دارد.
مفروضات پیشبینی صورتهای مالی
- درآمدهای عملیاتی شامل درآمد حاصل از آمادگی تولید انرژی و فروش انرژی برق به مدیریت شبکه برق ایران، ترانزیت و بورس انرژی است. بر اساس گزارش ارزشگذاری بر مبنای اطلاعات واقعی 3 ماهه منتهی به پایان اسفند 1401 شرکت در بورس انرژی فروشی انجام نداده است. همچنین در گزارش شش ماهه منتهی به پایان خرداد 1402 فروشی در بورس کالا انجام نشده است، بنابراین برای سالهای آتی درآمدی از این محل درنظر گرفته نشده است.
- سهم مقدار فروش به مدیریت شبکه برق ایران و ترانزیت ( قرارداد دو جانبه ) به ترتیب 80 و 20 درصد در نظر گرفته شده است. مقدار آمادگی و انرژی الکتریکی قابل فروش بر اساس محاسبات تفصیلی ماهانه با در نظر گرفتن قدرت عملی ماهانه واحدهای گازی و بخار، افزایش قدرت ناشی از به کارگیری سیستم مدیا، احتساب خروج های قابل پیش بینی و برنامه ریزی شده، تعدیلات قابل برآورد به عنوان خروج های اضطراری و غیره مطابق رویه حاکم بر صنعت محاسبه و برآورد گردیده است.
- نرخ فروش برق و آمادگی به مدیریت شبکه برق ایران برای سال 1402 بر اساس مصوبه 27 اسفند 1401 که سقف قیمت بازار برق است، پیش بینی شده و سالانه رشد 5 درصد دارد.
- نرخ گاز و گازوئیل بر اساس مصوبه هیأت وزیران در 16 مهر 1401 در تبصره 14 ماده واحده قانون بودجه سال 1400، به ازای هر متر مکعب گاز و هر لیتر گازوئیل، 250 ریال محاسبه و برای سنوات بعد با اعمال نرخ رشد 5 درصد برآورد گردیده است.
- هزینه های سربار به غیر از استهلاک در سال 1402 و سال های بعد و همچنین هزینه های عمومی، اداری و فروش با نرخ رشد 30 لحاظ شده است.
- نرخ موثر مالیات با لحاظ معافیت 5 درصدی شرکت های پذیرفته شده در فرابورس لحاظ شده است.
مفروضات ارزشیابی شرکت
- با فرض تکمیل چرخه رشد شرکت تا پایان 1406، ارزش پایانی شرکت برای سنوات بعد از آن محاسبه شده است. ارزش دوره نهایی بر اساس مدل رشد ثابت گوردون محاسبه گردیده است.
- میزان سود تقسیمی برای سال های 1402 الی 1404 برابر با 90 درصد، سال 1405 برابر با 75 درصد و سال 1406 معادل 50 درصد برآورد گردیده است.
- نرخ رشد شرکت، با اتکا بر نرخ رشد پایدار معادل 3.2 درصد محاسبه شده است.
- بر اساس گزارش کارشناسی رسمی دادگستری در رشته حسابداری و حسابرسی در فروردین 1402، ارزش روز دارایی ها، بدهیها و حقوق مالکانه تعیین گردیده است.
بر اساس مدل های ارزشیابی اشاره شده و ضرایب قابل اتکای هر مدل، ارزش برآوردی حقوق مالکانه شرکت مولد
نیروگاهی تجارت فارس برابر با 55،914،796 میلیون ریال ( 6،601 ریال به ازای هر سهم ) برآورد گردید.
لازم به ذکر است با فرض تقسیم سود 90 درصدی سود سال 1402 و بر اساس سود پیش بینی سال 1403، نسبت
P/E تحلیلی شرکت برابر با 23 واحد تخمین زده میشود.